Κατά διαστήματα έχω ακούσει ανθρώπους να λένε «δεν χρειάζεται να κοιμηθώ αρκετά, η ζωή είναι για να την ζεις και όχι για να κοιμάσαι». Ομολογώ ότι υπήρξαν φορές που και εγώ η ίδια υπήρξα υποστηρικτής της πιο πάνω φράσης. Ίσως όμως, να μην λογαριάσαμε τις συνέπειες της έλλειψης ύπνου στον οργανισμό και στην συνολική ποιότητα της ζωής μας.
Ο ύπνος αποτελεί μια από τις φυσιολογικές βιολογικές λειτουργίες του οργανισμού συμβάλλοντας στην σωματική και πνευματική αναγέννηση και ευεξία. Σήμερα, δυστυχώς, ο μέσος άνθρωπος κοιμάται λιγότερο και έχουν παράλληλα αυξηθεί κατακόρυφα οι αριθμοί των ατόμων που αντιμετωπίζουν διαταραχές ύπνου. Τα σύγχρονα ερεθίσματα, όπως οι υπερβολικές ώρες εργασίας, οι υπέρμετρες οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις αλλά κυρίως τα ερεθίσματα τεχνολογικής φύσεως, μας «κλέβουν» πολύτιμες ώρες ύπνου.
Το αποτέλεσμα είναι κατάπτωση σωματική και πνευματική, χαμηλή ανοχή σε καταστάσεις που εμπεριέχουν το στοιχείο της πρόκλησης, έλλειψη υπομονής, ευκολότερα ξεσπάσματα θυμού και γενικά περισσότερo συναισθηματικές παρά λογικές αντιδράσεις. Η έλλειψη ύπνου επίσης αυξάνει την πιθανότητα ατυχημάτων, δυσχεραίνει τη συγκέντρωση, την προσοχή και την μνήμη και μας καθιστά περισσότερο επιρρεπείς σε καρδιοαγγειακά προβλήματα, εκδήλωση διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκία, άγχος και στην εκδήλωση κατάθλιψης.
Αν και οι κλασσική σύσταση των ειδικών και μη, για 8 ώρες ύπνου δεν είναι απαραίτητα η σωστή συνταγή για όλους, ο καθένας είναι καλό να αναγνωρίσει πόσες ώρες ύπνου χρειάζεται ώστε να αισθάνεται ξεκούραστος και παραγωγικός. Πάντως, μόλις πρόσφατα το American Academy of Sleep Medicine και το Sleep Research Society (2016), συμφώνησαν ότι βρέφη μεταξύ 4-12 μηνών πρέπει να κοιμούνται από 12-16 ώρες ημερησίως, παιδιά μεταξύ 1-2 ετών από 11 μέχρι 14 ώρες τη μέρα, παιδιά ηλικιών 3-5 ετών μεταξύ 10 και 13 ώρες, παιδιά ηλικιών 6-12 ετών από 9-12 ώρες την μέρα και έφηβοι 13-18 ετών από 8-10 ώρες την μέρα. Όσον αφορά τους ενήλικες, οι έρευνες υποστηρίζουν τουλάχιστον 7 ώρες ύπνου την μέρα.
Στα παιδιά οι περισσότερες ώρες ύπνου είναι απαράμιλλης σημασίας, αφού ο εγκέφαλος κάνει υπερωρίες στη δημιουργία, ανάπτυξη και ενίσχυση νευρώνων και στην επαρκή σύνδεση μεταξύ των δύο ημισφαιρίων. Σχετική έρευνα έδειξε ότι ο εγκέφαλος του ιδιοφυή Albert Einstein χαρακτηρίζεται από την εξαιρετικά καλή σύνδεση μεταξύ των δύο ημισφαιρίων.
Ο ποιοτικός ύπνος είναι σε μεγάλο βαθμό φαινόμενο ελεγχόμενο από τον άνθρωπο, αφού μπορεί εύκολα να επιτευχθεί, με κάποιες συμπεριφορικές αλλαγές.
Καταρχάς είναι καλό να έχετε μια σταθερή ρουτίνα όσον αφορά την ώρα που πηγαίνετε για ύπνο. Αυτό προγραμματίζει το βιολογικό σας ρολόι, με αποτέλεσμα να γίνεται ευκολότερη η έλευση του ύπνου και να νοιώθετε πιο ξεκούραστοι την επόμενη μέρα. Προσπαθήστε να κρατήσετε την ώρα αυτή σταθερή όσο περισσότερες μέρες μπορείτε μέσα στην βδομάδα.
Η έλευση του ύπνου συνήθως επιτυγχάνεται μέσα σε μισή ώρα από τη στιγμή που πάει κάνεις για ύπνο. Σε περίπτωση που δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, το να κάνετε περισσότερη προσπάθεια και να ανησυχείτε, μόνο το αντίθετο αποτέλεσμα φέρνει. Στην περίπτωση αυτή, απλώς σηκωθείτε και κάνετε μια χαλαρωτική δραστηριότητα, όπως το να διαβάσετε λίγες σελίδες από ένα βιβλίο.
Κάτι άλλο που βοηθά είναι οι βαθιές διαφραγματικές αναπνοές. Αν έχετε αρνητικές σκέψεις το να επικεντρωθείτε στην αναπνοή είναι ένα είδος διαλογισμού που εκτός από το να σας χαλαρώσει, σας βοηθά παράλληλα στο να διώξετε τις σκέψεις αυτές από το μυαλό σας. Επίσης θα μπορούσατε να καταγράψετε τις σκέψεις σας σε ένα φύλο χαρτί και να πείτε στον εαυτό σας ότι μπορούν να περιμένουν για οποιαδήποτε επεξεργασία μέχρι το πρωί.
Ακόμα είναι πολύ σημαντικό τουλάχιστον μία ώρα πριν από τον ύπνο να αποφύγετε οποιεσδήποτε ηλεκτρονικές συσκευές, όπως κινητά τηλέφωνα, τηλεοράσεις, υπολογιστές και τάμπλετς, αφού διεγείρουν το νευρικό σύστημα επηρεάζοντας την ποιότητα του ύπνου.
Προτιμήστε μια χαλαρωτική δραστηριότητα όπως ένα χαλαρωτικό μπάνιο, ήρεμη μουσική ή το διάβασμα ενός βιβλίου.
Η σωματική άσκηση βοηθά κατά πολύ, αποφύγετε όμως τη έντονη άσκηση τουλάχιστον 3 ώρες πριν τον ύπνο. Άλλοι βοηθητικοί παράγοντες είναι να σβήσετε οποιοδήποτε φωτισμό ώστε να ενεργοποιηθεί η μελατονίνη, η ορμόνη του ύπνου, η χρήση ωτοασπίδων αν υπάρχει θόρυβος, ένα δροσερό δωμάτιο, επένδυση σε ορθοπεδικό στρώμα και μαξιλάρι, αποφυγή της καφεΐνης μετά το μεσημέρι, αποφυγή βαριών εδεσμάτων αργά το βράδυ, αποφυγή αλκοόλ και αποφυγή ύπνου πέραν της μισής ώρας μέσα στη μέρα.
Αν πάλι τα πιο πάνω δεν δουλέψουν, μην διστάσετε να ζητήσετε την βοήθεια του ειδικού ψυχικής υγείας, ώστε να σας βοηθήσει στον εντοπισμό των βαθύτερων αιτιών που υποβόσκουν και να σας οδηγήσει στο να συμφιλιωθείτε και πάλι με τον Μορφέα, κάνοντάς τον φίλο και σύμμαχό σας.
